Failliği Yeniden Düşünmek Teknolojilerin Failliği/Ahlaki Failliği Üzerine

Günümüz felsefi düşüncesinde teknolojileri fail/ahlaki fail olarakniteleyen çeşitli görüşlerle karşılaşırız. Niyet ve irade sahibi olmayan,sorumluluk yükleyemeyeceğimiz nesnelere faillik atfetmek,çoğumuz nazarında oldukça aykırı bir girişim olarak değerlendirilebilir.Nitekim eylem teorisinde genel kabul gören yaklaşımda teknolojikürünlerin yaptıkları değil; insanların edimleri "eylem" addedilir. Benzerşekilde insanların ürettiği yahut kullandığı nesneler değil; faillerin kendileriahlaki açıdan değerlendirilebilecek varlıklardır. İnsan olmayan varlıklarise ahlaki faillik statüsünün kapsamı dışında kalır.Teknolojilerin nötr ve pasif araçlar olmanın ötesine geçtiğini seslendiren,insanlar ve teknolojiler arasındaki sınırların bulanıklaştığına dikkat çekenve özerk ahlaki fail olan insanı yeniden yorumlamaya çağrı yapan yaklaşımların,teknolojilere faillik atfederken neyi iddia ettiklerini ve niçin böylebir kavramsallaştırmaya gittiklerini anlamak hem çağımızda teklif edilenontolojiyi, hem çağdaş ahlak tartışmalarını hem de teknolojik kültürü hesabakatmayı gerektirir. Bu çalışma, teknolojileri fail olarak niteleyen farklıyaklaşımların kasıtlarını ortaya koymayı, söz konusu kavramsallaştırmayaimkan tanıyan arka planı göstermeyi ve bu nitelemenin felsefi sonuçlarınadikkat çekmeyi hedeflemektedir.